Tanzania powstała w 1964 roku z połączenia dwóch odrębnych terytoriów: Tanganiki na kontynencie i Zanzibaru, wyspiarskiego sułtanatu. Oba te regiony miały odrębną historię, kultury i tożsamości, które zostały zjednoczone w ramach nowego państwa. Mimo, że Tanzania jako kraj ma wspólne cele polityczne i gospodarcze. Różnice między Tanganiką a Zanzibarem są widoczne do dziś, zarówno pod względem historycznym, społecznym, jak i kulturowym. Zobacz jak wygląda historia obu tych regionów oraz, jak powstała Tanzania, i jakie wyzwania oraz korzyści wynikają z ich unii.
Historia Tanganiki
Tanganika, będąca kontynentalną częścią dzisiejszej Tanzanii, ma długą i złożoną historię kolonialną. Przed pojawieniem się Europejczyków, region ten był zamieszkany przez różne grupy etniczne, które zajmowały się rolnictwem, myślistwem i handlem. Najbardziej znane plemiona zamieszkujące Tanganikę to Masajowie, Sukuma, Chagga i Hehe.
W XIX wieku Tanganika stała się celem ekspansji europejskich mocarstw kolonialnych. Niemcy zdobyli kontrolę nad tym terytorium w latach 80. XIX wieku, tworząc Niemiecką Afrykę Wschodnią. Niemiecka władza kolonialna była brutalna. Wiele powstań miejscowych ludów, takich jak powstanie Maji Maji w latach 1905-1907, zostało stłumionych krwawo. Po klęsce Niemiec w I wojnie światowej, Tanganika przeszła pod kontrolę Wielkiej Brytanii na mocy mandatu Ligi Narodów. Pod brytyjskim panowaniem rozwijała się gospodarka plantacyjna, oparta głównie na uprawach kawy, bawełny i herbaty.
Droga do niepodległości Tanganiki
W połowie XX wieku na kontynencie afrykańskim nasilały się ruchy niepodległościowe. W Tanganice kluczową postacią był Julius Nyerere, który odegrał centralną rolę w walce o wolność. Założył Afrykański Narodowy Związek Tanganiki (TANU), który dążył do uzyskania niepodległości w drodze pokojowych negocjacji. Nyerere promował ideologię panafrikanizmu i socjalizmu afrykańskiego, opartego na zasadach samowystarczalności, równości i wspólnoty.
W 1961 roku Tanganika uzyskała niepodległość, a wtedy Julius Nyerere został jej pierwszym premierem, a następnie prezydentem.
Nowo powstałe państwo opierało swoją tożsamość na jedności narodowej i socjalistycznych reformach. Reformy miały na celu zniwelowanie nierówności społecznych i rozwój gospodarki.
Historia Zanzibaru
Zanzibar ma zupełnie inną historię, niż kontynentalna Tanganika. Archipelag Zanzibaru, w skład którego wchodzi główna wyspa Unguja oraz Pemba, przez wieki był centrum handlowym na Oceanie Indyjskim. Zanzibar był ważnym punktem na szlakach handlowych między Afryką Wschodnią, Bliskim Wschodem i Indiami. Od wieków wyspa przyciągała kupców z Arabii, Persji i Indii, co doprowadziło do powstania unikalnej kultury, w której islamskie tradycje łączyły się z afrykańskimi i azjatyckimi wpływami.
W XIX wieku Zanzibar stał się częścią Sułtanatu Omanu, a w 1840 roku sułtan Said ibn Sultan przeniósł swoją stolicę z Maskatu do Stone Town na Zanzibaru, co uczyniło wyspę ważnym centrum handlu, w tym niewolnikami i przyprawami, takimi jak goździki.
W 1890 roku Zanzibar stał się brytyjskim protektoratem, choć sułtani z dynastii Al Busaidów nadal sprawowali na wyspie symboliczną władzę. Wyspa zachowała swój islamski charakter, a dominującą grupą etniczną byli Afro-Arabowie oraz Swahilijczycy.
Droga do niepodległości Zanzibaru
W latach 50. XX wieku na Zanzibarze zaczęły się pojawiać napięcia etniczne i klasowe, które wynikały z dominacji arabskiej elity nad afrykańską większością ludności. Te nierówności doprowadziły do powstania ruchów politycznych dążących do niepodległości. W 1963 roku Zanzibar uzyskał niepodległość od Wielkiej Brytanii, a władzę objął sułtan. W styczniu 1964 roku doszło do rewolucji zanzibarskiej, w wyniku której arabska elita została obalona, a tysiące ludzi zginęło. Władzę przejął Afro-Shirazi Party pod wodzą Abeida Karume, który został pierwszym prezydentem.
Powstanie Tanzanii
W kwietniu 1964 roku, po zaledwie kilku miesiącach od rewolucji na Zanzibarze, Tanganika i Zanzibar połączyły się, tworząc jedno państwo – Zjednoczoną Republikę Tanzanii. Przywódca Tanganiki, Julius Nyerere, i prezydent Zanzibaru, Abeid Karume, zdecydowali się na unię, aby zapobiec politycznej izolacji Zanzibaru i zacieśnić współpracę z Tanganiką.
Różnice między Tanganiką a Zanzibarem
Pomimo unii, Tanganika i Zanzibar zachowały swoje odrębności kulturowe, społeczne i polityczne.
- Religia i kultura:
- Tanganika jest w większości chrześcijańska, z silnymi wpływami plemiennych tradycji afrykańskich. Większość mieszkańców to osoby wyznające chrześcijaństwo, choć są też mniejszości muzułmańskie.
- Zanzibar jest zdominowany przez islam, a jego kultura łączy w sobie arabskie, perskie, indyjskie i afrykańskie wpływy. Architektura Zanzibaru, zwłaszcza w Stone Town, odzwierciedla jego bogate dziedzictwo handlowe i islamskie tradycje.
- Polityka:
- Zanzibar posiada pewien stopień autonomii w ramach Zjednoczonej Republiki Tanzanii. Ma własny parlament oraz prezydenta, który odpowiada za sprawy wewnętrzne wyspy. Zanzibar dąży do zachowania swojej odrębności, zwłaszcza w kwestiach religijnych i kulturowych.
- Tożsamość etniczna:
- Tanganika jest znacznie bardziej zróżnicowana etnicznie, z dużą liczbą plemion i grup językowych. Swahili jest powszechnym językiem, łączącym różne społeczności.
- Zanzibar jest bardziej homogeniczny pod względem religijnym, choć etnicznie jest mieszanką Afro-Arabów i miejscowych Swahilijczyków.
Wspólne cele i wyzwania
Pomimo różnic, Tanzania jako jedno państwo dąży do wspólnego rozwoju i stabilności. Główne cele to:
- Rozwój gospodarczy:
- Tanzania, będąc jednym z najbiedniejszych krajów Afryki, stara się rozwijać swoje zasoby naturalne, turystykę oraz rolnictwo. Zanzibar jest znany z uprawy przypraw, co przynosi wyspie zyski z eksportu, a także z turystyki, zwłaszcza dzięki plażom i dziedzictwu kulturowemu.
- Jedność narodowa:
- Julius Nyerere, jako ojciec założyciel Tanzanii, promował ideologię ujamaa, czyli afrykańskiego socjalizmu, który kładł nacisk na równość, wspólnotowość i jedność narodową. Mimo różnic etnicznych i religijnych, Tanzania stara się budować silne poczucie tożsamo
